Petróglifo e Miradoiro das Penisas Pequenas

Período histórico Neolítico

Cronoloxía Entre 6.000 e 4.000 anos do presente.

Restriccions de acceso Ningunha

Accesos

Desde o centro de Panxón seguindo a rúa Tomás Mirambell, no primeiro cruzamento, pasada a Praia da Madorra, collemos á esquerda, pola rúa Monteferro. Un 500 m e chegamos a outro cruzamento, onde hai un hostal, viramos á esquerda e sempre na rúa principal seguimos un 300 m. ata chegar ás últimas casas onde atopamos unha bifurcación de tres pistas de terra. Colleremos a do medio e seguímola durante algo máis dun km ata chegar a unha nova encrucillada. Tomamos cara á esquerda e atopamos os gravados e o miradoiro a uns escasos 50 m.

Descrición

Sobre esta superficie granítica conviven dous tipos de insculturas rupestres: petróglifos, propiamente ditos, e un tipo especial de muíño de man, específico da área comprendida entre o norte da ría de Vigo e o norte de Portugal, coñecidos como ‘Muíños rupestres de Soporte Fixo’. Estamos ante a maior concentración de muíños rupestres coñecida en Galicia, con 21 exemplares. Á beira destes artefactos, empregados para a moenda de froitos duros, atopamos outras representacións, entre as que destaca un círculo dobre irregular recheo de puntos ( coviñas), e varios podomorfos, é dicir representacións de pés descalzos.

Sobre esta reducida superficie granítica temos un conxunto de interesantes gravados entre os que atopamos dúas tipoloxías diferentes: petróglifos, propiamente ditos , e un tipo peculiar de muíño, coñecido como “muíño rupestre”.

Entre os primeiros, atopamos puntos ou “coviñas”, o motivo máis abundante no grupo rupestre do NON peninsular e tamén a forma máis simple de “arte”, que aparecen repartidas por boa parte da superficie gravada, tanto illadas como en agrupacións, como as que podemos observar á esquerda, pechadas en senllos óvalos irregulares. Atopamos tamén catro figuras (escasas na nosa arte rupestre) coñecidas como “ podomorfos”, é dicir, representacións de pisadas humanas, tanto do pé dereito coma do esquerdo.

Noutras partes da superficie gravada temos varias liñas que definen complexas figuras de formas curvas. Os muíños de soporte fixo descubertos ata o momento concéntranse, case na súa totalidade, na zona comprendida entre a ría de Vigo e o N. de Portugal. Nesta estación temos a maior concentración coñecida de muíños (21) nun mesmo soporte. Dispóñense en grupos ordenados de dous, tres ou ata catro equipos de moenda xuntos e en paralelo. Non sabemos con certeza que tipo de produtos moían neles, pero é probable que se tratase dalgún tipo de froito duro (castañas, landras, noces…)

Outro aspecto para considerar deste conxunto de gravados é a súa localización, tan evidentemente próxima ao mar. Non moi lonxe desta estación, no lugar coñecido como O Centulo ou A Meda, onde hoxe está o faro de Monteferro, atopamos outro grupo con polo menos sete muíños rupestres. Esta peculiar posición ten a súa explicación no substrato rochoso da península de Monteferro é maioritariamente metamórfico e, por tanto, pouco apto como soporte deste tipo de muíños, polo que os seus construtores buscaron os únicos afloramentos graníticss situadss no extremo máis occidental. Pero tamén convén ter en conta que o nivel do mar variou ao longo da historia; hai uns 4.000-5.000 anos, momento en que se realizaron os gravados e os muíños, sabemos que a liña de costa estaba bastante máis apartada, cando menos do outro lado das Illas Estelas.

ler máis ler menos

Toponimia

Ao longo destes escasos quilómetros de liña costeira concéntrase unha inxente cantidade de toponimia costeira ou talasonimia: A Porta, A Ronsel de Dentro, O Bochinche ou O Navío Galán son algúns dos nomes cos que os pescadores se referían aos accidentes xeográficos do mar ou cos que describían as súas características (presenza dun baixo, natureza do fondo, presenza ou ausencia de peixes…). Ademais, estas pedras contemplaron, ao longo dos séculos, o lento camiñar dos barcos, algúns deles descansan de forma perpetua baixo estas augas: o Highland, o ABC ou Collingham son algúns dos que desapareceron aquí.

Recomendacións

Recomendamos visitar os gravados pola tarde. Nas horas anteriores á posta do sol, xa que a luz rasante facilita a súa contemplación. Lembramos que non se debe pisar a superficie gravada nin remarcar os surcos con calquera tipo de material; deste xeito contribuiremos á súa conservación.